Hollanda’da Mülakat Süreci

Kizimin ilk defa cizdigi insan resmi

Selamlar,

Bu yazıyı yazıp yazmamak arasında çok kararsız kaldım. Ama sizlere genel süreçten bahsetmek için ve bir nebze de olsa eğer yurt dışında iş arayacak biri olur da yardımcı olabilirim diyerek yazmaya karar verdim.

Bilgisayar mühendisi olduğum için bahsedeceğim aşamalar bu meslekten olanlara daha çok uyacaktır ama diğer meslekten olan arkadaşlarım için de en azından baştaki aşamalar aynı olacaktır diye düşünüyorum.

Şu an Azerion adında bir firmada Software Developer olarak çalışıyorum. Buraya gelmeden önce çok firmaya başvurdum. Başvurduklarımdan %50'si geri dönüş yaptı. Geri dönüş yapan firmalarin %50–60'inin son aşamasına kadar geldim. Yani son aşamaya gelebildiğiniz firma sayısı başvurduğunuz sayıya göre oldukca düşük oluyor.

Öncelikle sizi uzun soluklu bir yol bekliyor. İşi bulmanız belki hızlı olabilir ama mülakatlara hazırlanmanız zaman alacaktır. Yurt dışında mülakat süreçleri 4–5 aşamalı (hatta bazen daha fazla) ve çoğu sizi zorlayıcı oluyor başlangıçta. Ama bir kaç mülakata girip çıktıktan sonra hem siz sorulabilecek sorular hakkında fikir sahibi oluyorsunuz hem de kendinize güveniniz artıyor. Ha bazen dibe çöktüğünüz zamanlar da oluyor mu, oluyor. O anlarda yakınlarınızdan yardım isteyin. İyi olduğunuz yerleri başkasının hatırlatması gerekiyor ki kendinize güveniniz yeniden gelsin. Bir de bence bu iş arama süresi en fazla 6 ay olmalı. Bu süre zarfında iş bulamadıysanız biraz ara verip sonra tekrar mülakatlara başlayabilirsiniz.

Şimdi sizlere geçtiğim aşamalardan bahsetmek isterim. Çok uzun bir yazı olmasını istemediğim için bölümlere ayırarak sizlerle paylaşacağım.

1- Dil Engeli

Eğer önünüzde bir dil engeli varsa önce onu halletmeniz lazım (doğal olarak). İngilizce pratiğiniz mi yok yoksa temelden kuralları mı öğrenmeniz gerekiyor ona karar verip dışarıdan yardım alabilirsiniz. Mesela bir kursa gidebilir, online uzaktan dil pratiği yapabildiğiniz uygulamalar kullanabilir (Cambly gibi) ya da ingilizcesi iyi olan ve sizle pratik yapabilecek bir arkadaşınız varsa onunla konuşabilirsiniz.

Ben hem biraz sosyal olayım, arkadaş edineyim hem de benimle aynı zorlukları yaşayan var mı onu göreyim diye kursa gitmeyi tercih ettim. İngilizce’yi bilmeme rağmen kursa gitmenin çok faydasını gördüm. Kesinlikle yabancı bir ülkede insan kendini ilk başlarda yalnız hissediyor. Ben bu hissi çok yaşamadım bu kurs sayesinde. Arada ders sonrası sınıftan arkadaşlar ile toplanıp sohbet etmek gerçekten güzeldi (Hala arada toplanıyoruz bu arada). Ayrıca sizin gibi buralara gelip yerleşen ve benzer sıkıntıları çeken birinilerinin olduğunu bilmek rahatlatıyor.

Iki kur kurs aldıktan sonra kendime güvenim gelmiş, konuşmadaki çekingenliğim kalmamıştı. Özgeçmişimin üzerinden geçme vakti gelmişti. Bunun içinde Amsterdam Anneleri facebook grubunun düzenlediği iş bulma, mülakat süreci ile ilgili bir etkinliğine katılma şansım oldu (zamanlaması mükemmeldi). Etkinlikte sunum yapanlardan Lebriz Erdemir’in anlattıkları ve yorumları özgeçmişimin güzelleşmesine yetti :) Ayrica Judith Bosch’tan da mülakatta nasıl vücut dilimiz olmalı, nasıl konusmalıyız, giyinmeliyiz onu öğrendik. Varsa videoları bence bir bakın derim.

Kısaca özgeçmişinizin nasıl olması gerektiğinden bahsetmem gerekirse; özgeçmişiniz olabildiğince sade olmalı. Farklı renkler kullanmamalı sadece siyah renkli yazılar olmalı. Resimsiz (koyadabilirsiniz ama koymasanız iyi), adınızın altında o ülkede calışma izninizin olup olmadığına dair bir satır yazı ve en önemlisi email-tel bilgileriniz olmalı. Geri kalan kısım hangi tarihler arasında hangi firmalarda çalıştığınız ve bu firmalarda SİZİN ne yaptığınız yazmalı. Genel ekibin ne yaptığından ziyade sizin ne yaptığınızı merak ediyorlar çünkü. Mesela bu projenin şu kısmında yer aldım, şunu yaptım demek lazım. Uzun uzun değil de sadece bir kaç madde halinde yazmak yeterli bence. Ayrıntılarına IK mülakatı sırasında gireceksiniz zaten.

Kursa giderken bir yandan da ufak ufak iş başvuruları yapıp telefon mülakatları yaptım ki bu aşamada kursun faydasını ciddi anlamda gördüm. Kursta çok hızlı bir konuşmayı ve farklı milletlerden insanlari dinlemenin yöntemlerini öğretmişlerdi. Pratik yapa yapa hızlı konuşanları bile rahatca anlar hale gelmiştim.

Kurs bittikten sonra öğrendiklerimi pekiştirmek ve gerilememek icin Cambly ile pratik yaptım. Orada iyi bir hocaya denk geldim ve bana cok yardımcı oldu. Mülakatlara hazırlandığımı ve kendime güvenmek istediğimi bunun için de desteğe ihtiyacım olduğunu söyledim. Onunla beraber deneme (mock) mülakatları yaptık. Alıştırmalardan ve ayarladığım mülakatlar sayesinde IK aşamasını geçmek sorun olmaktan çıkmıştı.

İlk mülakatlarda rahat etmek için özgeçmişinizi anlatan bir konuşma hazırlamanız sizi rahatlatabilir.

2- İş başvurusu

Dili halledip, biraz çevre edindikten sonra iş başvurusunu ciddi anlamda yapmaya geldi sıra. İş başvurusuna önce en istemediğiniz firmadan ya da ülkeden başlamanızı tavsiye ederim. Böylece o firma olmasa bile elinizde hala iyi firmalar olur. Bir firmaya başvurup sürece başladıktan sonra eğer süreç olumsuz sonuçlanırsa 6 ay — 1 yıl içerisinde tekrar başvuramıyorsunuz. Bu nedenle firmalara ya da ülkelere bir sıralama yapmak önemli.

Başvurular için linkedin, honeypot, hackajob, indeed (hollanda için), glassdoor (ayrıca firmaların yorumlarını görebilirsiniz. Daha önce orada çalışan ya da halen çalışan kişilerin yorum yaptığı bir yer. Ona göre firmalara puan veriyorlar), stack overflow kullanabilirsiniz. Buradan kriterlerinize uygun iş bulmanız çok kolay. Önemli olan mülakatlara teknik olarak hazırlanma kısmı zaten :)

Linkedin’deki durumunuzu iş arama moduna getirdiğinizde size zaten bir sürü “recruiter” iletişime geçip sizin adınıza, sizin kriterlerinize uygun iş aramayı teklif edecektir. Elinde zaten sizin profilinize uygun muhtemelen 1–2 iş ilanı da vardır. Dolayısıyla onlardan birini denk getirip iyi anlaştığınız birini seçerseniz çok daha rahat bir süreç olacaktır sizin için. Siz teknik mülakat için hazırlanırken o kişi sizin adınıza iş arayacaktır.

Her yerden iş başvurusu yapmak çok iyi bir fikir olmayabilir. Aynı anda 3–4 iş başvurusunu yönetebilirsiniz ya da yönetmeniz daha sağlıklı olur diyeyim. Çünkü her bir iş başvurusu demek onun her bir aşamasıyla ilgilenmek, hazırlanmak ve görüşmelere gitmek demek. Yavaş yavaş ısınma turları ile başlayarak ilerleyin. Ben mesela ilk görüşmemde elim ayağıma karışmış, ne diyeceğimi bilememiş, heyecandan karşıdakinin konuşmasını bile duyamıyordum. 3 ayın sonunda gayet rahat soruların hepsine daha sorular sorulmadan cevap veriyordum. Çünkü artık az çok ne gibi sorular sorduklarını ve cevaplarını biliyordum.

Süreç zaten yıpratıcı. Bu nedenle tavsiyem kendinizi çok zorlamayın. İş arama süresince yaşayacagınız bazı olumsuz olayların hiç bir mantıklı açıklaması da olmayacak. “Bu firma beni neden beğenmedi. Oysa tanımlamaya tam uyuyorum. Görüşmeye bile çağırmadılar ya bak” ya da “Son aşamaya kadar geldim. Teknik mülakatı da geçtim. Her şey yolunda seni herkes beğendi de dediler ee o zaman şimdi bana neden ret döndüler?” gibi şeyler söyleceksiniz emin olun :)

Gelelim sorulara…

• Nerede yaşıyorsunuz? Eğer iş aradığınız ülkedeyseniz “ne kadar süredir burada yaşıyorsunuz?” diye de sorabilirler.
• Üniversiteden mi mezunsunuz? Yüksek lisansınız var mı?
• Çalışma izniniz var mı?
• Şu an da ne işle meşgulsunuz? Bir yerde çalışıyor musunuz yoksa sadece iş mi arıyorsunuz?
• Neden iş arıyorsunuz?
• Hangi teknolojileri biliyorsunuz?
• Nasıl bir iş arıyorsunuz? Kriterleriniz neler?
• İki firma arasında seçim yapmanız gerekse ne gibi özellikler sizi diğer firmayı tercih etmenize neden olur? Ne gibi özellikler sizin için o firma adına bir avantajdır?
• Hangi ulaşım araçlarını kullanabilirsiniz?
• Evinize ne kadar uzaklıkta bir iş arıyorsunuz?
• Neden bilgiyasar mühendisliği mesleğini tercih ettiniz?
• Neden bizim firmamıza gelmek istiyorsunuz?
• Hangi özelliğiniz ya da özellikleriniz sizi bizim firmamız için uygun olduğunuzu düşünmenizi sağladı?
• Yöneticiniz ile bir problem yaşadınız mı? Yaşadıysanız bunu nasıl çözdünüz?
• Takım arkadaşınız ile bir problem yaşadınız mı? Yaşadıysanız bunu nasıl çözdünüz?
• Şu an hangi proje üzerinde çalışıyorsunuz? Biraz bahseder misiniz? Bu projenin nerelerini siz yaptınız? Kullanacağınız teknolojilere nasıl karar verdiniz? Mimarisine nasıl karar verdiniz? Projeyi nasıl yönetiyorsunuz?
• Çalışma gününüzün bir günü nasıl geçiyor? Sabah işe gidiyorsunuz ilk ne yapıyorsunuz? Gününüz nasıl geçiyor?
• X, Y, Z… teknolojilerini biliyor musunuz?
• Firmamızı araştırdınız mı? Bizim ne yaptığımız hakkında bir fikriniz var mı?
• Bize sormak istediğiniz başka bir sorunuz var mıdır?

Şimdilik aklıma gelen ilk görüşmede sorulabilecek sorular bu şekilde. Aklıma geldikce listeyi güncelleyeceğim. Bir sonraki yazımda hem bu sorulara örnek cevaplar vereceğim hem de teknik mülakatlara hazırlanma aşamasından bahsedeceğim.

Umarım faydalı bir yazı olmuştur 👏

Görüşmek üzere ✋